Đốt vàng mã là truyền thống lâu đời ở nhiều nơi tại châu Á như Trung Quốc, Đài Loan, Singapore, Malaysia và Việt Nam, mang ý nghĩa tâm linh và thể hiện lòng kính trọng, tưởng nhớ đối với tổ tiên.

Tuy nhiên, việc đốt vàng mã, đặc biệt là tại các khu chung cư hiện nay đã gây ra nhiều vấn đề. Gần đây, một phụ nữ bị phạt 4 triệu đồng vì đốt vàng mã ở cầu thang khu tập thể Thành Công, quận Ba Đình. Các vụ hỏa hoạn xảy ra liên tục thời gian qua cũng đòi hỏi sự xem xét nghiêm túc về an toàn phòng cháy chữa cháy.

Có nhiều tranh luận xoay quanh việc cấm hoàn toàn việc đốt hoặc rải vàng mã dọc đường tại Việt Nam, tránh gây ô nhiễm môi trường nước và không khí, cũng như tốn kém về mặt kinh tế. Thông tư 02/2016/TT-BXD nghiêm cấm đốt vàng mã trong các căn hộ chung cư, trừ khi có sự cho phép với các địa điểm được quy định. Vậy, các địa điểm trong chung cư được phép đốt vàng mã là những nơi nào? Thiết kế của những điểm này cần đảm bảo an toàn và dễ dàng trong việc dọn dẹp ra sao?

Theo tôi, rất khó cấm triệt để, vì đốt vàng mã đã là một phần tín ngưỡng, tôn giáo của người dân. Khi chưa thể cấm hoàn toàn, nên thiết lập các địa điểm phù hợp để đốt vàng mã, đặc biệt là ở các chung cư hoặc khu phố, đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Ngoài ra, cần tuyên truyền để giảm dần quy mô hoạt động này, nhằm giảm lãng phí.

Nếu so sánh về văn hóa - khí hậu, Việt Nam và Singapore có nhiều điểm chung. Cả hai quốc gia đều thuộc Đông Nam Á, nơi các nghi lễ truyền thống và tín ngưỡng tâm linh đóng vai trò quan trọng trong đời sống xã hội. Thời tiết nóng ẩm ở cả hai nơi cũng làm tăng nguy cơ cháy nổ nếu việc đốt vàng mã không được kiểm soát tốt.

HDB, cơ quan quản lý nhà ở công cộng tại Singapore, đã thực hiện các biện pháp hiệu quả để kiểm soát việc đốt vàng mã trong các khu chung cư mà không làm ảnh hưởng đến nhu cầu tín ngưỡng của người dân. HDB không cấm nhưng hạn chế và quản lý chặt chẽ. Họ thiết lập những khu vực riêng biệt, an toàn và phù hợp để cư dân có thể thực hiện nghi lễ đốt vàng mã. Những khu vực này thường được thiết kế xa các tòa nhà chính và có hệ thống thông gió tốt để giảm thiểu tác động của khói bụi. Hơn nữa, HDB cũng bố trí các thùng đốt vàng mã đặc biệt trong khuôn viên chung cư và nhà ở xã hội, được thiết kế để đảm bảo an toàn và sạch sẽ.

Có hai loại thiết bị thường được sử dụng để đốt vàng mã trong chung cư. Loại nhỏ (Incense Paper Burner Bin) được làm lại từ các thùng phuy thép đã qua sử dụng có đục lỗ, để đốt các giấy tờ tiền vàng nhỏ, thường đặt cố định ở sân xi-măng hoặc bãi cỏ xa tòa nhà. Loại thứ hai là lồng đốt (joss paper burning cage) dùng trong các nghi lễ lớn như ma chay... được làm từ lưới thép mắt lớn để than và tro rơi xuống khay thép phía dưới đáp ứng tiêu chuẩn thu dọn dễ dàng. Thông thường, các lồng đốt này được thuê từ các công ty cung cấp dịch vụ nghi lễ, chứ không được lắp đặt cố định trong khuôn viên chung cư.